March 27, 2024 zeynep oralel

Geçmişten Günümüze Bayram Gelenekleri

Dini bayram gelenekleri, geçmişten günümüze hep kalabalık bayram sofraları ve bayramlaşma merasimi ile anılır. Günümüzde bayram geleneklerinin bir kısmı unutulmuş veya güncellenmiş olsa da geçmişin getirdiği bazı Anadolu bayram gelenekleri hala etkisini gösteriyor. Biz de günümüzde bayramları şenlendiren geleneksel bayramlaşma rutinlerini ve sofralarda yer alan yemek ve tatlı ikramlıklarını paylaşacağız.

1. Bayramda Aşure Yapma Geleneği

Aşure yapma ve dağıtma geleneği, Özellikle Kurban Bayramında kendini gösterir. Kurban kesip maddi durumu iyi olanlar, tencerelerde en az yedi çeşit malzeme bulunan aşure hazırlıklarına başlar. Komşular ile birlikte uygulanan bu gelenek eşliğinde maniler ve dualar okunur, zengin içerikli aşureler yöre halkına dağıtılır. Aşure dağıtıcısı, mani okuyarak aşureyi dağıtır ve karşılıklı mani söyleyerek aşure dağıtma geleneği sona erer.

2. Akrabaları Ziyaret Etme Geleneği

Bayram denince akla ilk gelen geleneklerden biri olan ziyaret etme, küslerin barışmasına da vesile olan bir gelenektir. Özellikle akrabalara yapılan bayram ziyareti ile birbirinden uzaklaşan aile bireylerinin de kaynaşmasına ortam hazırlanır. Yine köye yapılan ziyaretler de birlik-beraberlik hissini ve bayram coşkusunu bir arada yaşamayı sağlar. Bu ziyaretlerinin olmazsa olmazı ise ikramlardır. Bilhassa baklava ve bayram çikolatası, ziyaretlerde tatlı yiyip tatlı konuşmak için en lezzetli seçimlerin başında gelir.

3.Yağ Kokutma Geleneği

Orta Asya ve Balkanlar coğrafyasından Anadolu mutfağına dek süregelen yağ kokutma, hem bayram ve kandil günlerinde yapılır. Bu gelenek dahilinde yağlı pişi, lokma ve helva dışında, günümüzde yağlı börek çeşitleri de hazırlanır. Günümüzde bol peynirli su böreği de yağ kokutma geleneği kapsamında, arefe ve kandil gibi özel günlerde ev ahalisine ve yöre halkına servis edilir.

4.Ramazan Bondusu Oluşturma Geleneği

Amasya’da 150 yıldır devam eden Ramazan ayına özel bando, ilk sahurun bir saat öncesinde Harşena Kalesine çıkarak Amasya halkına mini bir konser verir. Ayrıca yalnızca sahurda değil, iftar vaktinde de yöre halkına müzik zevki yaşatırlar. Günümüzde bu gelenek, iletişim teknolojisinin gelişmesiyle beraber cep telefonu aracılığıyla halk, istedikleri parçayı bandoya iletirler. Tüm şehri dolaşarak kulaklara şenlik çıkaran bando takımı, bayram namazı öncesinde de kalede toplanarak halka konser verir ve bayramlaşmaya başlarlar.

5.Tatlı İkram Etme Geleneği

Kültürümüzde genel olarak eve gelen misafire çay yanında tatlı ikram edilir. Bayram gelenekleri kapsamında da evde yapılan tatlılar akrabalara ve misafirlere sunulur, tatlılar eşliğinde koyu bir sohbete başlanır. Birbirinden lezzetli bayram tatlıları, bayram ziyaretlerinin vazgeçilmezi olarak iftardan sonra servis edilir. Şeker Bayramında da gelen her konuğa hazırlanan veya alınan şerbetli veya sütlü tatlı ikram edilir. Bayramlara özel en çok tercih edilen tatlılar ise baklava, ekmek kadayıfı ve aşuredir. Bu tatlılar arasındaki ekmek kadayıfını en lezzetli şekilde misafirlerinize sunmak için Ekmek Kadayıfı Tarifi adlı içeriğimize göz atabilirsiniz.

6.Lezzetli Bayram Sofrası Hazırlama

Günümüzde bayram gelenekleri denince akla gelenlerden biri de ilk bayram günündeki nefis yemeklerdir. Mutfakta hararetli bir hazırlık içinde olan aile bireyleri, enfes bir kahvaltı ile birlikte akşam yemeği için genellikle et ve unlu mamullerin yer aldığı yemekleri yaparlar. Mideleri bayram ettiren bu sofrada; sarmalar, börekler ve son olarak tatlılar da günü şenlendirir. Bayramlara özel enfes bir sofra hazırlığı ile beraber Ramazan Bayramı öncesinde iftarlar için de İftarda Ne Yesek adlı yazımıza göz atarak lezzetli yemek arayışına son verebilirsiniz.

7. Bonus: Bayram Çıkarma Geleneği Nedir?

Günümüzde de adından söz ettiren Kastamonu kökenli bir gelenek ile başlıyoruz. Kastamonu Taşköprü ilçesinin Kızılcaören köyüne ait bayram çıkarma geleneği, çevre köylerden gelenlerin evlerde ağırlandığı bir bayramlaşmayı içerir.

Ramazan ve Kurban bayramlarında namaz sonrası çevrede toplanan kalabalığı gören köy ahalisi, ikişer üçer gruplar oluşturarak köy dışından gelenleri evlerine götürürler. Birlikte sahur, kahvaltı ve iftar yapan köy sakinleri, daha sonra bayram namazı için Cami etrafında toplanır. Çevre köylerde gelenlerle bayram çıkarması yaparak cami ortasında yapılan yemekler paylaşılır, salıncaklar kurulur ve hep birlikte coşkulu bir bayram seremonisi başlar. Günümüzde hâlâ uygulanan bu bayram geleneğini oldukça ilgi çekmektedir.

Bayramlaşma Nasıl Yapılır?

dede ve torun bayramlaşma sırasında şeker ikram ederken

Günümüzde bayram geleneklerinin önemli bir kısmı revizyondan geçmiş olsa bayramlaşma seromonisi aynı şekilde devam eder. Büyüklerin eli öpülür, küçüklere harçlık verilir ve günün anlamına uygun şekilde birlikteliğe vurgu yapılır. Bayramlaşma nasıl yapılır sorusuna yörelerin farklı gelenekleri ile cevap verebilirsiniz.

Bununla birlikte bayram denince yakınları ziyaret etmek, bayramlık alışverişine çıkmak, birlikte sofra açmak ve Türk kahvesi-tatlı ikram etmek gelir. Sıraladığımız bayram gelenekleri de yörelerin kendi kültür ögelerinden hareketle günümüze kadar ulaşmıştır. Ramazan ve Şeker Bayramına özel tüm bayramlaşma merasimlerinin ana özelliği ise birlik, beraberlik ve bayram coşkusunu hep bir arada yaşamaktır. Biz de Liva Pastacılık olarak sevdikleriniz ile gününüzü şenlendirecek nice bayramlar ve bayram sofraları diliyoruz!

Sizinle bayramlarda neler yapılır sorusunu geçmişten gelen gelenekleri derleyerek cevapladık. Bayramların olmazsa olmazı birbirinden lezzetli bayrama özel ürünler için Liva’nın aynı gün teslimat ayrıcalığını deneyebilir, bayram coşkusuna lezzet katabilirsiniz.